Wet DBA – FAQ voor Zelfstandig Professionals en opdrachtgevers
Voorbereid op de handhaving van de Wet DBA
Met de handhaving van de Wet DBA die per 1 januari 2025 van kracht wordt, ontstaan er veel vragen rondom schijnzelfstandigheid. Vanaf dat moment gaat de Belastingdienst strenger controleren en kunnen er maatregelen worden genomen bij overtredingen. Dit heeft gevolgen voor zowel opdrachtgevers als zelfstandigen wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid. Op deze pagina vind je meer informatie over de Wet DBA, zodat je goed voorbereid bent. Hieronder hebben we een FAQ samengesteld voor zowel zzp’ers als opdrachtgevers.
Voor extra informatie over het naleven van de Wet DBA en de mogelijke gevolgen bij niet-naleving, kun je terecht op de volgende websites:
https://beoordelingarbeidsrelatie.nl/
https://rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2024/09/30/zzp-ja-of-nee
Omstandigheden Deliveroo-arrest
Bij het aangaan van inhuur- of freelanceopdrachten is het belangrijk te beoordelen of er sprake is van een arbeidsrelatie. De negen omstandigheden uit het Deliveroo-arrest kunnen hierbij als leidraad dienen en vormen een waardevolle juridische basis om vast te stellen of er mogelijk een arbeidsovereenkomst is. Door je opdracht aan deze criteria te toetsen, kun je onnodige risico’s vermijden en zorgen voor een duidelijke en correcte samenwerking.
1. De aard en de duur van de werkzaamheden
• Soort werk/functie?
• Ongeschoold, algemeen of specifiek werk?
• Verantwoordelijkheden werkende?
• Aantal uur per week (gemiddeld)?
• Duur overeenkomst?
2. De wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald
• Welke kaders gelden voor de werkzaamheden?
• Vindt er controle of supervisie plaats?
• Worden er functionerings- of voortgangsgesprekken gevoerd?
3. De manier waarop het werk en de persoon die de werkzaamheden verricht, zijn geïntegreerd in de organisatie en de bedrijfsvoering van degene voor wie de werkzaamheden worden uitgevoerd.
• Gaat het om kernactiviteit(en) van het bedrijf c.q. passen de
werkzaamheden binnen de bedrijfsstructuur?
• Verricht de werkende hetzelfde werk zij-aan-zij met werknemers in
loondienst?
• Geeft de werkende leiding?
• Zijn de regels, gebruiken en gewoonten van de werkverschaffer bindend van toepassing?
• Is de werkende verplicht zijn werkzaamheden te verrichten in een structuur van bedrijfsmiddelen en/of een stramien van activiteiten zoals die door de werkverschaffer zijn georganiseerd?
• Verplicht gebruik mailadres van het werk, onderdeel van werk-app groepen, aanwezig bij vergaderingen, aanwezig bij bedrijfsuitjes?
4. Het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
• Is de vervanging vrij of verbonden aan voorwaarden, bijvoorbeeld
beroepskwalificatie of vervanging binnen een pool?
• Wordt daadwerkelijk gebruik gemaakt van de vervangingsmogelijkheid?
Omstandigheden Deliveroo-arrest
5. De wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen tot stand is gekomen
• Is er onderhandeld over de inhoud van de overeenkomst?
• Wat is de maatschappelijke positie van de werkende en heeft deze
invloed gehad op de onderhandelingen?
• Heeft de werkende een aanbod tot het aangaan van een
arbeidsovereenkomst afgewezen? Of geprotesteerd tegen het opdringen
van een opdrachtovereenkomst?
6. De wijze waarop de beloning wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd
• Door wie zijn de facturen opgesteld?
• Premies of loonbelasting ingehouden?
• BTW gerekend?
7. De hoogte van deze beloningen
• Tussentijdse gesprekken/onderhandelingen over verhogingen?
• Doorbetaling tijdens ziekte?
• Doorbetaling tijdens vakantie?
8. De vraag of de persoon die de werkzaamheden verricht daarbij commercieel risico loopt
• Inkomen afhankelijk van werkaanbod?
• Geïnvesteerd in onderneming: tijd, samenwerking, geld?
• Aansprakelijkheid werkende en verplichting te verzekeren?
• Gebruik hulpmiddelen en materialen?
9. De vraag of de persoon die de werkzaamheden verricht zich in het economisch verkeer als ondernemer opstelt of kan opstellen.
• HR noemt: verwerven van een reputatie, bij acquisitie, wat betreft
fiscale behandeling, en gelet op het aantal opdrachtgevers voor wie hij
werkt of heeft gewerkt en de duur waarvoor hij zich doorgaans aan
een bepaalde opdrachtgever verbindt
• Andere opdrachtgevers? Beperkingen door
concurrentie/relatiebeding?
• Inschrijving KvK / al ondernemer voor aanvang werkzaamheden?
• Bedrijfskleding?
Meest gestelde vragen
Wet DBA – algemeen
Hieronder vind je de meest gestelde vragen over de Wet DBA:
Gelden eventuele boetes en naheffingen voor zzp'ers met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025? Impliceert dit dat er geen risico's zijn voor de jaren daarvoor?
Dit klopt, eventuele naheffingen voor opdrachtgevers kunnen pas vanaf 1 januari 2025 worden opgelegd.
Voor zzp’ers ligt dit echter anders: voor hen kunnen correcties ook gelden voor perioden vóór deze datum.
Ontvangt een opdrachtgever eerst een waarschuwing van de Belastingdienst voordat er sprake is van naheffingen of boetes?
Nee, de optie dat een opdrachtgever vooraf een waarschuwing krijgt, vervalt per 1 januari 2025. Wel is er een motie aangenomen door de Tweede Kamer, die pleit voor een ‘zachte landing’ bij de handhaving op schijnzelfstandigheid.
Als er sprake is van schijnzelfstandigheid, hoe worden de naheffingen dan bepaald en op basis van welk salaris?
Bij schijnzelfstandigheid moeten zzp’ers de genoten ondernemersvoordelen terugbetalen. De opdrachtgever is daarnaast verplicht om loonheffingen te betalen over het bedrag dat als loon zou worden beschouwd.
Daarom is het belangrijk dat alle inschrijvers rekening houden met eventuele extra kosten van een partij welke zij in arm nemen (zoals detachering, uitzend, etc.)
Mag een opdrachtgever een zzp’er inhuren om werkzaamheden uit te voeren die ook door eigen personeel worden gedaan?
Ja, een opdrachtgever mag een zzp’er inhuren om werkzaamheden uit te voeren die ook door eigen personeel worden gedaan, maar het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een ‘functie’ en een ‘zelfstandige opdracht’. Vaak wordt een functieomschrijving gebruikt om een zzp’er aan te nemen, maar volgens de Deliveroo-criteria moet worden beoordeeld of de zzp’er deze rol mag vervullen.
De opdracht moet in ieder geval een duidelijk begin, eind en resultaat hebben.
Mag een zzp’er gebruikmaken van een bedrijfsauto van de opdrachtgever?
Ja, dat is toegestaan als de auto nodig is voor de uitvoering van de opdracht. Hetzelfde geldt voor andere bedrijfsmiddelen zoals een laptop of e-mailadres. Wel is het van belang dat deze middelen alleen zakelijk worden gebruikt, want privégebruik maakt het moeilijker om zelfstandigheid aan te tonen.
Meest gestelde vragen
Wet DBA
Zelfstandig Professionals
Hieronder vind je de meest gestelde vragen over de Wet DBA, specifiek gericht op zzp’ers:
Als in de opdracht staat vermeld dat in het kader van schijnzelfstandigheid en naleving van de wet DBA de opdracht niet geschikt is voor een zzp’er, is het dan wel mogelijk om de opdracht te laten uitvoeren door een zzp'er die wordt aangeboden door een intermediair?
Nee, dit is niet mogelijk. De zzp’er zou de opdracht namelijk nog steeds vervullen, zelfs als deze via een intermediair (zoals zzp tussenkomst) is aangeboden. Wanneer de zzp’er echter in dienst treedt bij een detacherings- of uitzendbureau, kan deze persoon de opdracht als werknemer van het bureau vervullen.
In de beschrijving staat dat de opdracht niet als zzp'er kan worden ingevuld, maar dat een zpp'er in dienst moet treden op detacheringsbasis. Wat wordt met dit laatste bedoeld en wat betekent dit?
Als een functie niet geschikt is voor een zzp’er omdat dit dan neigt naar een arbeidsovereenkomst, en de elementen van een ‘Werknemer’ wegen zwaarder dan die van ‘Ondernemer’ (er is sprake van gezag), kan de opdracht niet als zzp’er uitgevoerd worden. Echter, vanuit de aanbestedingswet, moet ‘elk natuurlijk persoon’ op een aanbesteding mogen reageren. Dus ook zzp’ers, zelfs als de opdracht niet geschikt is voor een zzp’er.
Om hier naar alle partijen wel duidelijkheid te creëren, wordt in de opdrachtbeschrijving aangegeven dat; mocht de opdracht aan de zzp’er gegund worden, hij/zij de opdracht niet mag uitvoeren in een zzp entiteit. Alternatief is dat de zzp’er in dienst gaat, in ieder geval gedurende de duur van deze specifieke opdracht, bij bijvoorbeeld een detachering- of uitzendbureau.
Er staat in de opdrachtbeschrijving dat je als zzp'er in dienst komt en daarna gedetacheerd wordt. Bij wie komt een zzp'er dan in dienst? Is dat bij Flextender?
De zzp’er is zelf verantwoordelijk om een oplossing te vinden, een passend bureau (detachering of uitzendbureau) waar hij in dienst treedt. In de aanvraag wordt duidelijk gecommuniceerd wanneer een opdracht niet geschikt is voor een zzp’er. De zzp’er treedt niet in dienst bij Flextender, maar bij een zelf uitgekozen detacherings- of uitzendbureau.
Ik zie dat bij sommige opdrachten nu staat dat je als zzp’er kunt reageren, maar dat de opdracht uiteindelijk niet op zzp-basis kan worden uitgevoerd. Is dit een nieuwe ontwikkeling bij Flextender? En wat betekent dit voor ons als zzp'ers?
In het kader van de wet DBA is de opdrachtgever verplicht om bij elke opdracht te beoordelen of deze geschikt is voor een zzp’er.
Als bij de invulling van de opdracht de elementen van een ‘Werknemer’ zwaarder wegen dan die van een ‘Ondernemer’ (bijvoorbeeld wanneer er sprake is van gezag), kan de opdracht niet op zzp-basis worden uitgevoerd. Dit is een nieuwe ontwikkeling, aangezien de Belastingdienst heeft aangekondigd vanaf 1 januari 2025 actief te gaan handhaven. Werken op zzp-basis is bij ons alleen mogelijk voor opdrachten die daadwerkelijk geschikt zijn voor een zzp’er. Als de opdracht wordt gegund, kun je deze nog steeds vervullen, mits je in dienst treedt bij een detacherings- of uitzendbureau.
Wanneer ik als zzp’er op een opdracht inschrijf welke in loondienst uitgevoerd moet worden, is dit dan exclusief kosten welke nog gerekend worden i.v.m. aanmelding via een detachering/uitzendbureau?
Zzp’ers dienen tijdens de gehele inschrijving rekening te houden met het feit dat de opdracht niet als zzp’er kan worden uitgevoerd. Dit geldt ook voor het tarief. Het tarief waarmee ingeschreven is, staat vast. Dit kan niet later aangepast worden i.v.m. de rechtmatigheid van de aanbesteding.
Daarom is het belangrijk dat alle inschrijvers rekening houden met eventuele extra kosten van een partij welke zij in arm nemen (zoals detachering, uitzend, etc.)
Vermindert de kans op schijnzelfstandigheid als ik mijn eenmanszaak omzet naar een bv?
Nee, het risico blijft gelijk.
De Belastingdienst beoordeelt op basis van de arbeidsrelatie binnen de opdracht, ongeacht of je als eenmanszaak of bv werkt.
Is er ook kans op schijnzelfstandigheid als ik als zzp’er een klant in een ander EU-land heb? Worden buitenlandse opdrachtgevers gecontroleerd?
De Nederlandse wetgeving is alleen van toepassing op zzp’ers die in Nederland werken en hier premies en loonheffingen moeten afdragen. Voor buitenlandse opdrachtgevers gelden de Nederlandse regels niet, maar je moet natuurlijk wel voldoen aan de regels van het andere land.